Wie uit Overschie herinnert zich niet meneer Djempol, de fietsenmaker. Rijzige man, sterk als een paard en welbespraakt. Hij had niet alleen verstand van fietsen. In de winkel aan de Abtsweg becommentarieerde Djempol de wereld. Hij was de G.B.J. Hiltermann in rijwielland. De man is bijna 92 jaar. Zijn verhalen zijn nog altijd even kostelijk, en niet gedateerd.

Djempol – ik mag oom Wim zeggen – maakt het uitstekend. Zijn pacemaker en Giny (86), zijn vrouw, doen wonderen. Meneer Djempol – die eigenlijk Wim van Raaij heet – woont op de derde etage van een seniorenflat in Ommoord. Hij is de op een na oudste bewoner en kleedt zich nog altijd als een gentleman. Ook als ik even op de koffie kom. Djempol biljart, geniet van de tuin, zijn vriendschappen, kinderen, klein- en achterkleinkinderen. Overschie is een belangrijk hoofdstuk in zijn leven.

Solliciteren

Ik moet een jaar of 10, 11 zijn geweest toen ik in 1974 bij meneer Djempol op de stoep stond en hem vroeg: ‘ik wil hier komen werken, want ik wil fietsenmaker worden. Kan dat?’ Oom Wim nam dat verzoek serieus; glimlachte en keek mij indringend aan. Ik mocht het komen proberen: bandenplakken op zaterdag en op woensdagmiddag. Ook mijn moeder, die niks wist van mijn open sollicitatie, ging akkoord. Ik had overigens goede papieren toen ik bij Djempol aanklopte. Op de Rotterdamse Schie, aan de Kleinpolderkade, hielp ik destijds de schipper van een trekpontje. Daar verdiende ik een stuiver mee. Bij Djempol kon ik voor 3 gulden per week aan de slag. In mijn blauwe, katoenen overall heb ik het vak van hem geleerd. Maar oom Wim heeft op een andere manier een onvergetelijke indruk gemaakt. Hij was een geweldige verteller, grenzeloos nieuwsgierig en hij stelde de juiste vragen.

Ik herinner mij de eindeloze debatten met klanten in de winkel, over de toestand in de wereld. En daar had Djempol wat over te melden. Hij is van 1927 en groeide op in Kranenburg, vlak over de grens, dicht bij Nijmegen. Wim van Raaij heeft als kind de opkomst van het nationaalsocialisme (nazisme) meegemaakt. Omdat zijn vader, afkomstig uit Nederland, zich weigerde aan te sluiten bij de partij van Hitler, kwam het gezin letterlijk tussen twee vuren te liggen. Meneer Djempol kan er eindeloos over vertellen.

KNIL

Wim meldde zich in 1946 als vrijwilliger bij de Nederlandse krijgsmacht om naar Nederlands-Indië te gaan. Hij bracht als chauffeur de troepen naar hun bestemming en runde een kantinewagen. Van zijn regiment zijn niet veel jongens meer over. Djempol betekent in het Indonesisch heel goed (letterlijk: duim). Over zijn ervaringen bij de KNIL is hij hier te horen. Terug in Nederland kon Wim aan de slag als leerling-laborant bij Unilever. ‘Die witte jas, dat ging nog wel. Maar die vier muren kwamen op mij af’. Wim vertrekt en gaat als ijzerwerker aan de slag bij de RDM (Rotterdamse Droogdok Maatschappij). Hij besluit in 1959 een Rijwielhuis te beginnen, in een garagebox aan de Cronesteinstraat in Overschie, vlakbij bakkerij Van der Meer en Schoep. Op het hoogtepunt van de onderneming werken bij Djempol vijf mensen en de joviale fietsenmaker heeft een leger aan vrijwilligers. In 1964 gaat de winkel aan de Abtsweg open. Daar heeft hij de wijk, de bewoners en de plaatselijke middenstand zien veranderen. ‘Bezigheid is de arts der natuur en de grondslag voor het geluk der mensen’, was een gevleugelde uitspraak van hem.

De ouderwetse fietsenmaker verdween. De scherpte is gebleven. Over waar het met de wereld naartoe geeft oom Wim zijn mening. ‘Theresa May heeft haar hand overspeeld’, zegt hij. ‘Rutte’s taalgebruik is een premier onwaardig. Pas op voor de PVV en Baudet, die zijn niet te vertrouwen. Farmaceuten zijn gevaarlijker dan de wapenindustrie. Gele hesjes of bruine hesjes, zoek de verschillen.’ Heerlijk om met zo’n energieke, nieussgierige man contact te houden. Wim van Raaij heeft alleen dochters. Dat hij mij zijn ‘aangenomen zoon’ noemt, maakt mij een trotse jongen.

Wie herinnert zich meneer Djempol? En zo ja, hoe? Reacties worden op prijs gesteld.